Piše: Vesna Tončić dipl. inž. poljop.
Svjedoci smo da globalno zagrijavanje utice na klimatske promjena pa tako poslednjih godina imamo prilično blage zime sa manje sniježnih padavina ali i pojavu kasnih proljećnih mrazeva i snijega u tom periodu. S toga mjeru koju obavezno moramo odraditi kako bi zaštitili voćke od izmrzavanja jeste krečenje stabla.
Krečenje voćki predstavlja jednu od najvažnijih preventivnih mjera koja bi trebalo uraditi nakon završetka vegetacije.
Krečenje debla i dijela ramenih grana preporučuje se kada voćne vrste brzo reaguju na promjene temperature u toku zime. Ova mjera se radi u jesen poslije opadanja lišća, najkasnije do sredine januara a u sjevernom dijelu i do sredine februara. Krečenje u jesen ili zimu daje rezultate jer se sprečavaju izmrzline na stablima i smanjuje populacija štetnih insekata. Praksa naših proizvođača je da ovu mjeru rade u aprilu kada je vegetacija uveliko počela. Tada, zaista, ono nema nikakav efekat jer je korijenov sistem uveliko aktivan i transportuje hranjljive materije u nadzemni dio stabla. Često dolazi i do paleži pupoljaka jer je sloj kreča na pupoljku predebeo i ne može da dođe do njegovog razvića.
Zimski mrazevi su normalna pojava i oni su za voćke opasni samo pri naglom padu temperature ispod nule. U toku zime ima dana kada temperatura dostigne preko 10°C. Tada zbog zagrijevanja kore, kreću sokovi. U toku noći, zbog pada temperature, dolazi do smrzavanja voćnih sokova. Kao posledica toga nastaje pucanje a zatim odlubljivanje i sušenje kore. Ova oštećenja se najčešće javljaju krajem januara i u toku februara a mogu se spriječiti ako se stabla blagovremeno okreče. Okrečena stabla se sporije i slabije zagrijavaju jer bijela boja odbija sunčeve zrake, otežava zagrijavanje debla i tako usporava kretanje sokova. Zato je važno da krečna mješavina bude što belja i da se zadrži što duže.
Tanak sloj kreča, koji prekriva koru, štiti stablo od štetočina a koru od zimskih mrazeva.
Da bi se napravila smješa potrebno je:
• 5 kg negašenog kreča ,
• 500g kuhinjske soli,
• 250g sumpora ,
• 25 l vode, okvirno za mazanje četkom.
Smješu treba dobro izmiješati, da bi se homogenizovala, i povremeno tokom upotrebe miješati, zbog taloženja.
Takođe, preporuka je da se smješa nanosi debljom četkom, ili valjkom za krečenje, a sloj pravilno nanijeti i popuniti sve pore i pukotine na kori. U toku krečenja boja na stablu izgleda prozračno, jer je vlažna, ali ubrzo će se osušiti i dobiti jarku bijelu boju.
Krečenje se preporučuje samo kada je temperatura iznad nula stepeni, u protivnom, krečna opna bi se smrzla i odmah odvojila od drveta, odnosno kore i stabla. Krečenjem se vrši i dezinfekcija stabla a utiče i na mahovinu i lišajeve. Ne treba zanemariti i to da je masovna pojava lišajeva i mahovine signal da je biljka ili u nepovoljnim uslovima (mikroreljef, mikroklima) ili je u slaboj kondiciji, pa otklanjanjem simptoma nećemo pomoći biljci ako ne otkrijemo uzrok pojave lišajeva i ne otklonimo ga.
Opasnost od zimskih mrazeva može se izbjeći i ako se prije podizanja zasada vodi računa o pravilnom izboru položaja i podloge kao i gajenjem otpornijih vrsta i sorti. Odgovarajućom agrotehnikom treba spriječiti suviše bujan rast voćaka, slabije zdrvenjavanje i sazrijevanje letorasta, pozno završavanje vegetacije i iscripljivanjem rodom. Naravno, neophodno je vršiti redovne mjere zaštite od bolesti i štetočina.
