Piše: Mileva Marić
Zimska zaštita kod većine voćnih vrsta i vinove loze se s razlogom smatra osnovnom zaštitom, jer ukoliko se pravovremeno i kvalitetno provede, tada tokom vegetacije ima daleko manje problema s mnogim štetnim organizmima i bolestima.
Zimsko “plavo prskanje” potrebno je izvesti u vrijeme mirovanja vegetacije.
Prskanje treba da obuhvati koštičave i jabučaste voćne vrste, vinovu lozu, agrume, maslinu, kao i jagodasto voće. Ovim tretmanom suzbijaju se prouzrokovači bolesti voćaka i vinove loze i to čađava krastavost plodova jabuke i kruške (Venturia inaequalis i Venturia pyrina), bakteriozna plamenjača jabučastih voćaka (Erwinia amylovora), rogač šljive (Taphrina pruni), monilioza (Monilia laxa) koštičavih voćki (kajsije, breskve, šljive, trešnje i višnje), kovrdzavost lista breskve (Taphrina deformans), crna pjegavost vinove loze (Phomopsis viticola) ekskorioze vinove loze, paunovo oko masline(Spilocea oleagina) kao i drugih bolesti.Takođe se kontrolišu patogeni rana, mnogi štetni organizmi ( štitaste vaši, lisne vaši, smotavci, cvjetojedi,grinje..), mahovine i lišajevi, kojima su vrlo često obavijena stabla šljiva i drugih voćnih vrsta, gde se sprovodi neredovna zaštita tokom vegetacije ili se uopšte ne sprovodi.
Patogeni mikroorganizmi, prouzrokovači bolesti prezimljavaju u vidu micelije, spora, sklerocija, bakterija i drugih formi u pupoljcima, na kori grana i stabla, u pukotinama kore, rak ranama, na mumificiranim plodovima i u opalom lišću. Takođe, i štetočine najčešće u stadijumu jajeta i larvi prezimljavaju u pupoljcima, na kori grana, stabla i u pukotinama kore.
Najbolje rezultate zimsko tretiranje višegodišnjih biljaka daje pred samo kretanje vegetacije (orjentaciono druga polovina februara) do faze”mišje uši”. Izuzetak je koštičavo voće, maline i kupine kod kojih vegetacija počinje ranije.
Za zimsko tretiranje koriste se preparati na bazi bakra (bordovska čorba,bakar oksihlorid,Nordox 75 WG, Funguran-OH..) kao fungicid sa preparatima na bazi mineralnog ulja (Nitropol S, Bijelo ulje..) koji djeluju na štetočine. Mehanizam djelovanja mineralnog ulja manifestuje se tako što ulje prekriva prezimljujuću formu insekata i grinja, što onemogućava pristup kiseonika štetočini (sprečava disanje-izaziva gušenje) i oni uginjavaju. Prednost mineralnih ulja u odnosu na insekticide je što štetočine ne stiču rezistentnost prema njima. U poljoprivrednim apotekama mogu se kupiti sredstva (Plavo ulje,Modro ulje)) koja već predstavljaju gotovu kombinaciju bakra i mineralnog ulja.
Zimsko tretiranje se mora uraditi temeljno, odnosno, dobro treba isprskati svako stablo. Mlaz treba da obuhvati od najtanjih grančica pa sve do korenovog stabla, tako da po obavljenom
tretmanu primenjeni rastvor bude prisutan na celoj površini stabla. Prska se po sunčanom vremenu, bez vjetra. Temperatura prilikom prskanja mora da bude iznad 8°C jer se mineralna ulja “ne lijepe” za tretiranu površinu ako je temperatura niža od 8°C. Posebno treba istaći značaj ovog tretmana kod starijih i zapuštenih voćnjaka.
Prije prskanja zasada potrebno je
– izvršiti rezidbu
– ukloniti oštećene, suve i oboljele grane, iznijeti ih iz voćnjaka i spaliti. Ako je voćnjak prethodne godine bio napadnut pepelnicom, monilijom ili bakterioznom plamenjačom potrebno je zaražene delove orezati, mumificirane plodove sakupiti odstraniti iz voćnjaka i spaliti. Posebnu pažnju posvetiti jabučastom voću na prisustvo bakteriozne plamenjače, onda sve zahvaćene grane i grančice treba orezati i zahvatiti 15 cm na jednogodišnjim i dvogodišnjim granama, odnosno 50 cm živog dela kada je bakterija prisutna na debljim granama uz obaveznu dezinfekciju alata i presjeka. Otvore nastale nakon presjeka premazati kalemarskim voskom ili rastvorom bakarnih preparata, dezinfekciju alata vršiti 96 % alkoholom ili varikinom ili rastvorom bakarnih preparata ili opaljivanjem. Odstranjene delove izneti iz voćnjaka i spaliti.
– sastrugati stare i ispucale kore
– očistiti stabla od lišaja i mahovina
Na ovaj način uklanjamo žarišta bolesti i štetočina, odakle rano u proljeće izlaze spore i gljive ili mlada imaga štetočina, koje se sele i primarno vrše zarazu rano u proljeće. Sve ove mjere doprinose boljem efektu zimskom prskanju koje slijedi.
IZVOR: Savjetodavna služba u biljnoj proizvodnji
